Bo sosten ta bon biní.
Kua ta bo derechinan komo konsumidó? Sigientemente bo
ta haña kontesta riba tur bo preguntanan tokante bo derechi.
E sekshon di e web-site aki a wòrdu kopiá, for di e web-site di Consumentenbond Nederland
ku nan outorisashon. Kaminda ta nesesario a adapté na e situashon di Boneiru.
Bo derechi
Tin biaha resultado di un kompra no ta manera bo a spera.
Ku e sekshon aki bo por haña fasil y lihé un solushon adekuá.
Bo mes ta determiná si yudanza hurídiko ta nesesario.
Derechi na ora di kumpra
Kiko ta bo derechi ora bo kumpra un produkto “on line”, via telefon òf na kas?
Tin un periodo legal di reflekshon na momentu di hasi e kompra? Lesa kiko asina bo por hasi.
- Kiko ta un kompra di konsumidó?
Un kompra di konsumidó ta un kompra hasí tantu den un pakus komo “on line” pa un persona privá serka un bendedó profeshonal.Un kumpradó ta konsumidó si e ta un persona privá ku no ta aktua ehèrsiendo su profeshon òf di su kompania. E konsumidó ta e “partida debil” y komo tal ta goza di atenshon speshal y protekshon stipulá den lei. Komo tal akontinuashon un resumen kòrtiku di e reglanan mas importante ku ta protehé e konsumidó.
Solamente un persona privá por ta un konsumidó; un kompra di konsumidó, no ta un kompra kaminda e kumpradó ta un entidat manera un fundashon, un organisashon etc.
E kompra di konsumidó no tin forma; e konsumidó y e bendedó profeshonal mes mester sa si nan ta akseptá e akuerdo òf e palabrashon oral òf por eskrito unda pa ambos partida derechi y obligashon ta wòrdu kreá. Lo tin un kumpradó ku mester paga na tempu y un bendedó ku mester entregá un bon produkto.
- Derechi y deber
Basá riba lei e kumpradó tin protekshon èkstra na kompra di konsumidó. Por ehèmpel: komo konsumidó/kompradó bo ta obligá di paga e prèis kombiní y e bendedó mester entregá un bon produkto. Ku otro palabra: un produkto ku durante sierto periodo ta kumpli na tur eksigensia ku abo mag buta si bo ta uza e produkto normal y na kondishonnan speshal si esaki a wòrdu registrá na momentu di kompra.
Prèis y pago inishal
Kiko ta bo derechi ora bo kumpra un produkto “on line”, via telefon òf riba kaya?
Tin un periodo legal di reflekshon na momentu di hasi e kompra? Lees wat u kunt doen.
- Prèis
Kompra ta un konvenio unda un ta komprometé su mes pa entregá algu y e otro mester paga pa esaki. - Oumento di prèis, ta permití?
Lei ta stipulá, si ora un kompra keda konkretisá sin ku a determiná e prèis, ku e kumpradó e ora ei debe un montante rasonabel. Básikamente prèisnan ta liber. Si un pakus oumentá su prèisnan diripiente, abo komo konsumidó no por hasi nada kontra. Si e oumento tuma lugá despues ku bo a akòrda e kònvenio esaki mester sosodé konforme lei. E lei ta stipulá ku si e bendedó, na un kompra di konsumidó, oumentá e prèis di e kompra despues di a akòrdá e kònvenio, e kumpradó ta outorisá pa anulá por eskrito e konvenio, basta ku ta determiná ku entregamentu di e produkto lo dura mas largu ku tres luna despues ku e kompra a tuma lugá. - Paga tino ku pago inishal
Kompanianan regularmente ta pidi un pago inishal. Den e kaso ei bo mester paga adelantá un parti di e kuenta. Den kaso di un pago inishal e bendedó por pidi maksimal mitar di e prèis di kompra. Paga tino ku esaki. Si den kaso e kompania bati bankarota den mayoria kaso bo ta pèrdè bo plaka.
Den kaso di un pago inishal e bendedó por pidi maksimal mitar di e prèis di kompra. - Bo ta lamentá di bo kompra òf di bo pedido.
Si bo kumpra algu den un pakus, legalmente t’asina ku kompra ta kompra. Si bo ta lamentá un kompra, kombèrsá ku e doño y wak kon huntu boso por yega na un solushon.
Tin algun bendedó ku ta ofresé e oportunidat, pa bou di sièrto kondishon (e produkto no mester a wòrdu uzá y no mester ta dañá), anulá e konvenio. Kambia òf trese bèk no ta un derechi sino un servisio èkstra pa kual tin sierto kondishon. Paga bon tino riba e kondishon aki. Algun ehèmpel:- Kambio dentro di 7 dia
- Paga gastu di kanselashon
- Akseptá un komprobante di krédito
Si bo kumpra algu “online”, via telefòn òf na bo kas, bo ta haña 14 dia dentro di kual bo por kanselá e kompra.
- Produkto inferior
Na kompra di un produkto kibrá òf inferior no por papia di lamento di bo kompra. E bendedó ta obligá di debolbé bo plaka. Si bo kumpra algu for di un distansha, e bendedó mester informábo di e produkto y tambe e tempu pa pensa. Den mayoria di kaso bo ta haña 14 dia dentro di kual bo por kanselá e kompra. Tene kuenta aki ku kasonan eksepshonal. Por ehèmpel: na kompra di un korant òf un biahe e tempu di pensa di 14 dia no ta aplikabel
Garantia y reparashon
Kiko garantia ta enserá
Na kompra di un produkto bo tin semper un garantia stipulá pa lei. Esaki ta nifiká ku legalmente bo tin derechi riba un bon podukto. Si dentro di 6 luna e produkto kibra òf daña, lei ta sali for di e punto di bista ku e produkto ya kaba no tabata bon na momentu ku bo a kumpré. Bo tin derechi riba reparashon gratis òf un nobo a menos ku e bendedó por prueba ku e produkto a wòrdu uzá robes.
Banda di esaki e bendedó òf e fabrikante kasi semper ta duna na kompra di un produkto un garantia. Esaki ta un garantia adishonal riba e garantia stipulá pa lei y no por tacha nunka bo derechi legal riba garantia.
Un bentaha di e tipo di garantia ekstra aki ta ku den mayoria kaso bo no mester prueba ku bo no a uza e produkto na un manera korekto. E bendedó por investigá si no ta abo mes a kibra e produkto. Si e por prueba esei e derechi riba garantia ta kaduká (asta bo derechi legal riba garantia).
teps:
- supstitushon òf reparashon mester tuma lugá dentro di un término razonabel y sin muchu molèster. Si por ehempel e reparashon ta dura mas ku tres siman bo por pidi pa fia un aparato. Si e bendedó no logra pa drecha òf supstituí e produkto dentro di un término razonabel, bo por anulá e kompra y pidi bo plaka bèk. Si bo ta deseá di mantené e produkto bo por pidi tambe un redukshon di prèis. Den e kaso ei e bendedó mester debolbé parti di e montante di kompra.
- Si e produkto den su periodo di garantia wòrdu drechá òf supstituí, e garantia no ta drenta na vigor di nobo.
Un ehèmpel:
Si bo kumpra un kámera ku un garantia di dos aña y si e wòrdu substituí despues di un aña pasobra e tabata funshoná bon, bo garantia riba esun nobo lo ta un aña. - • Si bo bende e produkto huntu ku e resibu, e garantia legal y e garantia èkstra (pa e tempu ku a sobra) ta pasa pa e kumpradó.
- • Pa un garantia di fábrika e por ta otro: konsultá e kondishonnan di garantia di e fabrikante. Por ta si reparashon di e produkto ta nesesario, ku e gastunan di reparashon ta pa bo kuenta.
Bo tin problema ku un produkto òf ku un kompania? Sigui e siguiente pasonan pa yega na un solushon.
Akumulá informashon
Si e produkto kibra/daña den e periodo di garantia, averiguá promé ki sorto di garantia ta wòrdu duná y kua kondishon di garantia ta aplikabel. Si ainda bo tin derechi riba e garantia, bo por akudí na e pakus pa reparashon. Si no por drecha e produkto, e bendedó mester supstituí e produkto. Bo a pèrdè bo resibu?
Esaki no mester ta un problema tan ten ku bo por prueba ku bo a kumpra e produkto na e nigoshi konserní.
Esaki por ehèmpel por ta ku un slep di e mashin di swipe.
Tin biaha bo kompra por wòrdu hañá bèk den e sistema di kaha di e nigoshi.
Reklamo na e nigoshi
Tin diferente forma pa entregá un reklamo na e nigoshante.
Tin nigoshi ku tin e posibilidat pa hasi bo reklamo via di nan web-site.
Bo por entregá bo reklamo via e siguiente “link”
Kompania di telekomunikashon Telbo
Water-en Energiebedrijf Bonaire (W.E.B.)
Tambe bo por entregá bo keho riba un kompania via di e lokèt di konsumidó di Unkobon. Bo reklamo lo wòrdu dirihí pa e kompania en kestion. Nos ta duna e kompania e oportunidat di reakshoná di un manera fasil riba bo reklamo.
Kiko ta bo derechi
Un kadó-bòn ta un bòn ku tin balor di sèn y ku e resipiente por uza manera e ta deseá. E montante menshoná riba e kadó-bòn tin e mesun funshon ku plaka té ku e montante indiká riba e kadó-bòn Tin kadó-bòn ku por wòrdu uzá na diferente nigoshi y banda di esei tin pakus y kadena di nigoshi ku tin nan propio kadó-bòn ku solamente por wòrdu uzá serka nan. Banda di por kumpra produkto, ta eksistí tambe kadó-bòn ku ta solamente bálido pa sierto aktividat manera: bai wak un pelíkula, pasa un anochi den hotel òf bishitá un aktividat deportivo – rekreativo.
Un otro forma di kadó-bòn ta e “debit card”. Pa esaki bo no mester gasta e montante indiká den un tiru. Ku otro palabra: bo ta risibí un “debit card” ku un balor di $ 50.00. Bo por uzé pa hasi diferente kompras riba diferente dia dentro di e fecha di vensementu di e “debit card” te ku e montante di $ 50,00.
Balides
- Si no tin fecha di emishon òf vensementu menshoná riba e kadó-bòn òf e “debit card” òf no tin ningun kaminda menshoná unda bo por mira e fecha di vensementu (p.e. riba un site) e bòn su balides ta ilimitá.
- Den kaso si e fecha di emishon ta menshoná pero no esun di vensementu, den mayoria di kaso bo por uzé dentro di 5 aña
- Kadó-bòn por ta menos ku 5 aña bálido. Den e kaso ei e mester ta menshoná riba e bòn.
Nos konseho ta pa hasi uzo di e kadó-bòn mas lihé posibel òf di tene e fecha di vensementu bon na bista.
Kadó-bòn a vense?
Bo tin un kadó-bòn ku a vense? Yama e ora ei e nigoshi konserní y splika e kaso. Tin biaha bo por alargá un kadó-bòn kontra pago òf di parti di indulgensia bo ta haña parti di e balor den forma di un kadó-bòn nobo.
Bo sosten ta importante
Yena aki bo datonan i registrá Solamente $15 pa aña.