Opinion di Unkobon relashoná ku e mínimo sosial i e salario mínimo aki na Boneiru

Un minimo sosial ta e fundeshi pa kombatí pobresa. Segun gobiernu di Reino e minimo sosial aki ta e montante minimo ku un hende mester pa por kubri su kostonan di bida. Na Hulanda ya pa basta aña e minimo sosial ta formalmente stipulá i na vigor.

Riba instrukshon di e ministerio pa Asuntonan Sosial y Labor a kalkulá na aña 2019 pa Boneiru tambe un minimo sosial pa diferente kas di famia. Pero ainda no a stipulá formalmente un minimo sosial pa e islanan BES. Boneiru mester wak kon e ta sobreviví ku e puntonan di salida stipulá na aña 2019. E kalkulashon di e minimo sosial, gastunan minimal di kosto di bida, sinembargo ta 45% te 50% mas haltu ku e puntonan di salida stipulá.

Den un karta fechá 27 di yúni 2019 relashoná ku e “Voortgangsrapportage ijkpunt bestaanszekerheid Caribisch Nederland”, sekretario di estado Tamara van Ark di asuntonan sosial pa e islanan BES, a stipulá e ‘ijkpunten’ (puntonan di salida) pa un minimo sosial. Nos lo tene nos mes den e artíkulo aki na e spesifikashonnan ku a wòrdu mandá huntu ku e karta menshoná.

Pobresa, un problema persistente
Pa años ta konosí ku aki na Boneiru kostonan di bida pa esnan ku ta gana un sueldo minimo ta muchu mas haltu ku nan entrada. Medio 2019 gobiernu hulandes, ku kalkulashon di e minimo sosial, a buta na horizonte un punto ku no tin fin di yega mas serka. Pero e forma ku gobiernu hulandes kada bes tabata presentá e sifranan, butando infasis riba e montante di e ‘ijkpunt’ – punta di salida – pa un soltero, a bruha hopi hende.

Unkobon, un organisashon ku ta sali na interes di e konsumidónan i tambe na interes di esnan menos prudiente, kier aklará, huzando algun gráfiko, kon e sifranan a wòrdu huzá i ki konsekuensia esaki tin pa futuro di e klase trahadó. “e working poor”.

Den gráfiko 1 Unkobon ta ilustrá e diferensha entre e minimo sosial realístiko y e ‘ijkpunten’ pa un minimo sosial, pa diferente kasnan di famia aki na Boneiru.

minimale kosten en ijkpunten pap

Gráfiko 1

Sueldo minimo y minimo sosial
Na Hulanda e sueldo minimo ta basá riba e gastunan minimal di kosto di bida pa un kas di famia ku dos hende.

Parse ku pa islanan BES nan a lubidá esaki. Gobiernu ta informá ku e sueldo minimo na Boneiru ta mas o menos banda di e ijkpunt. Ku esaki nan NO kier men e ijkpunt pa un un kas di famia ku dos hende ($ 1340) sino e ijkpunt ku a keda stipulá pa un soltero ( $ 951). Pa loke ta trata Boneiru por mira e puntonan di salida y e gastunan minimo den e athuntu di voortgangsrapportage-ijkpunt: bestaanszekerheid-caribisch-nederland-2020. E puntonan di salida stipulá (ijkpunten) ta muchu mas abou ku e kalkulashon di e minimo sosial.
tabel 1 papE sekretario di estado ta aspirá un bahada enorme di gastunan di kosto di bida. Ku e punto di salida a adelantá esaki. E minimo sosial, realisá dor di bahada di gastunan, ta e asina yamá punto na horizonte.

Pero e bahada di preisnan no a tuma lugá, e punta no tin fin di yega mas serka. Esaki no t’asina strañu tumando na kuenta e spesifikashon di e redukshon di preisnan ku e sekretario di estado a presentá den 2019.
Den e gráfikonan 2 i 3 e spesifikashon aki ta keda ilustrá.

minimale kosten en ijkpunt alleenstaande pap

Gráfiko 2

Simpelmente a laga e gastunan pa eventonan sosial afó. Habitantenan di e islanan BES ku un entrada minimo aparentemente no tin nesesidat pa hasi deporte, bishitá famia òf duna un regalu na okashon di hasimentu di aña.

E parti mas grandi di e bahada di gastunan e sekretario di estado a haña ku mester ta for di e gastunan di vivienda. Den e gráfiko 3 esaki ta keda ilustrá mas kla.
Riba e punto aki a ekonomisá (riba papel) hopi riba gastunan di hür / hipoték. E sekretario di estado ta razoná ku gastunan di vivienda no por ta mas ku 33% di e sueldo minimo. Asina leu nos no ta ainda. Pa por logra esaki mester traha kasnan sosial pa hür promé. Mitar di e 9000 kasnan di famia tin un entrada bou di e minimo sosial realístiko. Na 2019 ta tin solamente 488 kas sosial pa hür. E plan ta pa konstruí 500 di e tipo di kasnan aki den e añanan benidero. Kuminsamentu di 2021 a bin 70 aserka. Leu for di sufisiente pa ubiká tur esnan ku e entradanan mas abou.

minimale vaste uitgaven en ijkpunt alleenstaande pap 1

Gráfiko 3

E grupo grandi ku entradanan abou ku ta dependé y ku lo keda dependé di kasnan partikular di hür lo por risibí den futuro podisé un subsidio di hur. E investigashon pa realiseá e posibilidat aki sinembargo a keda posponé. Esnan ku entrada abou y ku tin nan propio kas tin mala suerte. Pa e grupo aki no a perkurá pa tin medida pa spar gastu.

Na e gastunan di transporte e sekretario di estado a kita e gastunan di kareda for di kas pa e luga di trabou. Motibu pa esaki, segun e sekretario di estado, ta ku e ijkpunt ta bai pa un punta di salida pa un minimo sosial pa hendenan desempleá. E grupo grandi ku ta kai bou di “working poor” a sali di malu ku e desishon aki.

Pa spar gastu riba koriente e Sekretario di estado ta sali for di e punta di bista di un uzo di promedio 35% mas abou ku Regioplan a tene kuenta ku né. Aparentemente no ta nesesario pa un hende ku entrada abou por tin aire-akondishoná.

Den 2020 a realisá – temporalmente – medidanan di spar gastu riba elektrisidat, awa y internet. E tarifanan fiho di awa, elektrisidat y internet temporalmente a wòrdu subsidiá pa 100% relashoná ku e krisis ku Covid 19 a okashoná. Dia ku e krisis aki pasa i ku kanselá e subsidionan aki, e redukshon di gastunan aki lo no tei mas.

Kon lo bai sigui awó
E fihamentu riba un ijkpunt irealistiko abou ta stroba e bista riba e kostonan di bida real. E fundeshi di e edifisio for di unda e lucha kontra pobresa mester tuma lugá ainda no tei.
No e minimo sosial sino e ijkpunt mester wòrdu buta komo punta na horizonte.
Ta birando tempu pa basa e minimo sosial, igual ku Hulanda, riba e gastunan real di kosto di bida i no riba montantenan abou y fiktiiso.
Den gráfiko 4 a kompará e minimo sosial na Hulanda ku esun na Boneiru. Tambe salario minimo y puntonan di salida ta ilustrá den gráfiko 4. Pa e kambio na dolar a uza e tipo di kambio $1.19 pa 1 euro

minimale kosten en minimumloon NL en Bon pap

Gráfiko 4

Ora ta bai stipulá e salario minimo e kestion ekonómiko ta hunga un ròl menos importante ku e kestion étiko. Na Hulanda a introdusí salario minimo den aña 1968 komo ku e tempu ei segun SER tur empleado mester ta sigurá di un entrada di tal manera ku nan,por tin un bida sosial akseptabel relashoná ku e ekonomia próspero. Un konsiderashon étiko.
Kon importante ta pa e komunidat di Boneiru si un empleado ku ta traha full time risibí minimal un salario di kual e por paga su gastunan di kosto di bida?
Pa Unkobon e diferensha den trato di e habitantenan di Boneiru kompará ku esnan di Hulanda ora ta trata minimo sosial y e salario minimo, no ta étiko y no por wòrdu hustifiká ekonómikamente. Na Boneiru kosto di bida ta mes òf mas haltu ku na Hulanda. Dependiente di e tarifa di kambio di dollar asta mas haltu. Komo tal e minimo sosial y e salario minimo mester ta mes òf mas haltu ku na Hulanda. E hendenan no tin nada na e ijkpunten teorétiko ku gobierno di Reino a introdusí… .. apenas e ta yega pa kome.
Igual ku na Hulanda e salario minimo na Boneiru mester wòrdu basá riba e sosial minimo pa un kas di famia di dos hende.
Probablemente e diferensha entre e kalkulashon di e minimo sosial na Boneiru y e salarionan aktual y benefisionan ta buta ku esaki no por wòrdu será den un tiru debí ku e diferensha ta muchu grandi. Pero mester ta mas kla ku di dia ku mester bin ku un plan dirihí pa eliminá den un un término kòrtiku e diferenshanan aki. Ta parse ku e diferensha inhustu entre habitantenan di Boneiru i esnan di Hulanda konsientemente ta wòrdu mantené.
A bira tempu pa kuminsá hala e minimo sosial aden for di horizonte i pa traha un plan ku por duna e “working poor” un perspektiva real. Pa logra esaki mas lihé posibel mester bin anualmente ku oumentonan grandi. Redukshon di e minimo social redusiendo gastunan ta possible solamente na momentu ku e redukshon di gastunan keda efektuá, y no promé
PS
E redukshon konsiderabel di e preminan sosial a duna doñonan di trabou riba islanan BES den 2019 un alivio di kasi 17 miyon dollar. E oumento ekstra di e sueldo minimo ku 5% den 2019 i 2020 a kosta e doñonan di trabao un frakshon di esaki. Segun e raport final fechá 20 oktober 2020 “loonruimte minimumloon” e redukshon di e preminan a bai parsialmente so na benefisio di e empleadonan. Un oportunidat perdí ku por wòrdu drechá ainda.

Deel dit